Ev �i�ek Nebatilerimizin Ya�ama �stekleri

Ev Çiçek Nebatilerimizin Ya�ama �stekleri Toprak Su  I��k Hararet  Rutubet Tabiattaki canl� mahlûklar�n en mütekâmili olan biz insanlar, normal olarak bir yuvada gözlerimizi dünyaya açar�z ve yine bir yuvada ebediyyete göçüp gideriz. Ömrümüzün ço�u evimizde geçti�ine göre, kazanc�m�z�n büyük pay�n� yuvam�za ay�rmaktan daha tabiî ne olabilir?. ��te bunun içindir ki hayata at�lan bir insan, her�eyden önce, rahat ve huzûrun ba�da�t��� bir yuva tahayyül ediyor.  Fakat sâdece rahat ve huzur da kâfi gelmiyor: Çünkü, insânî taraf�m�z, ruhî ihtiyaçlar�m�z, bizi, güzellik ve zerafet bulutlar�n�n dola�t�klar� “zevk” iklimlerine sürüklüyor. Bir an için bu zevklerin evinize taallûk eden k�sm�n� dü�ünürseniz; tezyinât, tefri�at ve de-korasyonla ifâde etti�imiz güzelle�tirme’nin, ya�ay���m�zda büyük bir yer tuttu�unu siz de kabul edersiniz san�yorum... Evet, aziz okuyucular�m... Bir hayat be�i�i, bir sevdâ kuca�� ve tabiat�n en güzel eseri olan çiçekler; pencerelerimize bahar güzelli�i da��tan birer canl� biblo gibidirler. Canl� dedim; yani onlar�n da ya�amak için g�da, ���k, hararet ve su ya ihtiyaçlar� vard�r. Fakat ne yaz�k ki nebatlar, bu isteklerini, biz insanlar gibi söylemek veya temin etmek hassas�ndan mahrumdurlar. Onlar�n dilinden anl�yamad���m�z için, hevesle büyütme�e çal��t���m�z baz� süs Çiçek nebatlar� bir müddet sonra kurumaktad�rlar.  Bir nebat�n ilk hayat iste�i olarak akl�m�za gelen, onun, üzerinde beslendi�i toprakt�r. �yi bir saks� topra��nda bulunmas� arzu edilen hassalar nelerdir, biliyor musunuz?. Bu hassalar� k�saca üç noktada topluyoruz: �) Saks� topra�� nebata yetecek kadar besleyici maddeler ihtiva etmeli, 2) Hava ve suyu geçirebilecek bir yap�l��ta olmal�, 3) Suland��� zaman uzunca bir müddet suyu tutabilmelidir. Bunlar umumî kaideler. Fakat takdir edersiniz ki hatt�üstiivadan kutuplara kadar ne- kadar de�i�ik iklim varsa, o kadar da de�i�ik toprak ve nebat örtüsü vard�r. Nebatlar da insanlar gibi anavatan topra��n� veya ona benzer bir toprak seviyorlar. ��te evinize bir saks� çiçek al�rken ilk i�iniz, o nebat�n toprak, ���k ve su isteklerini ö�renmek olmal�d�r. Bir saks� topra��nda ba�l�ca �u dört maddenin kar���m� bulunabilir: 1. Funda veya kestane topra�� 2. Yaprak çürüntüsü 3. Çürümü� gübre 4. Bahçe topra�� Bu harca geçirgenlik temin etsin diye bir miktar kum da ilâve edilebilir. ��te yeti�tirdi�imiz çiçeklerin saks� topraklar�, bu dört maddenin muhtelif nisbetler de kar��t�r�lmas�yla elde edilir. Funda topra�� az besleyici, az su tutan ve hafif bir yap�l��ta olup; bilhassa kireç sevmeyen Acelya ve Ortanca saks�lar�na bolca konmal�d�r. Yaprak çürüntüsü de funda topra�� gibi hafif ve süzek bir yap�l��tad�r. Funda topra�� ile kar��t�r�lmak suretiyle Ku�konmaz, Begonya Rex, Ortanca ve E�rel- i�ler için uygun harçlar haz�rlanabilir. Yaprak çürüntüsü her zaman ele geçmez; böyle vaziyetlerde onun yerine saks� harc�na çürümü� ah�r gübresi kar��t�r�l�r. Fakat ah�r gübresinin baz� mahzurlar� var; kireç ihtiva etti�i için Acelya ve Ortanca saks�lar�na gelmiyor. Keza fazlaca konursa nebat� yakar veya yapraklarda sar�l�k yapar. Nihayet dördüncü unsur Çi� bahçe topra�� d�r; yerine göre kil, kum, kireç ve- ümüs ihtiva eder. Bugün Avrupa’da, saks� topraklar�, turb’lu veya Sphagnumdenen yosunlu bir harçla haz�rlan�yor. Türbin toprak suyu ve besleyici maddeleri daha uzun müddet tutabiliyor. Her türlü çiçe�e uygun dü�en bir saks� topra�� formülü vermek oldukça giiç- tiir. Bu maksatla her çiçe�i anlat�rken, k�saca toprak iste�ine de temas edece�iz. Yaln�z, takdir edersiniz ki bir nebat ayn� saks�da ilelebet büyüyemez. Her sene veya iki senede bir k��a girerken veya bahara ç�karken, nebat çiçekte bulunmad��� bir zamanda, onu, eskisinden biraz daha geni� bir saks�ya naklediniz. �öyle yapabilirsiniz: Nebat� sol elinizin parmaklar� aras�na alarak saks�y� sol eliniz üzerine ters çeviriniz. Topra�� bozmadan yeni saks�ya naklediniz; alt�n� ve etraf�n� yeni harçla doldurarak su veriniz ve gölge bir yere al�n�z.  Canl� olup da suyun hasretine dayanabilen mah-luk var m�d�r? Bizim için oldu�u kadar, su, nebatlar için de hayat�n esas�d�r. Evinizi süsleyen çe�itli nebatlar�n su istekleri ayn� de�ildir. Kaktüsler ve etli nebatlar su ihtiyaçlar� en az olanlar... Bunlar� s�ras�yla yapraklar, çiçekler ve su nebatlar� takip ediyorlar. Acaba kaç günde bir defa su verelim? diye, s�k s�k sorulan sualin cevab�n� kesin olarak vermek mümkün de�ildir. Çünkü, bir nebat�n su iste�i bulundu�u yere, ve mevsime göre de�i�ir. Kuru havalarda, s�cak mevsimlerde, ilkbaharda su ihtiyac� ve sarfiyat� ço�al�r. Buna mukabil k���n ve rutubetli havalarda sulama süresi uzar. Saks�ya su verme zaman� gelmi� midir? Bunu anlamak için topra�� iki parma��n�z aras�nda eziniz; toprak ufalan�yorsa sulama zaman� gelmi�tir. Saks�ya su verirken bolca; su dibinden s�zacak �ekilde sulay�n�z. Yapraklar� sudan müteessir olan Begonya Gloksiniya ve Afrika menek�eleri gibi saks�lar� suya bat�rarak suyu içiriniz. Fitil usulü ile suyu otomatik olarak nebat�n em rine veren �ekil her evde kolayca yap�labilir. (�ekle bak�n�z). Saks�lar�n�z� suya bo�may�n�z; köklerin çürümemesi için topra��n suyu süzüp süzmedi�ini kontrol ediniz. Sulama �eklinde saks�lar�n�za kimyevî gübre �erbeti verirseniz geli�meyi ve çiçeklenmeyi h�zland�rm�� olursunuz. Pek merakl� iseniz �u tertipler i�inize yar�- yabilir: Çiçekli saks�lar için: Gram Amonyum Sülfat 175 �ili Nitrat� 75 Potasyum Klorür 350 . Süperfosfat 400 2-3 gram� bir litre su içerisinde haftada bir defa. Yapraklar için: Amonyum Sülfat �ili Nitrat� Potasyum Klorür Süperfosfat 2- 3 gram� bir litre su içerisinde haftada bir defa. Çiçeklerin hafif kesafette kimyevî gübre �erbetlerinden ho�land�klar�n� unutmay�n�z. Bolca verirseniz nebat� yakma tehlikesi vard�r.  Su kadar nebata faydal� bir unsur da hava rutubetidir. Evimizde, ser’lerdeki kadar güzel çiçek yeti�Amarillis: Çok hercaisiniz!.  tiremeyi�imizin sebebini, nebata yeteri kadar hava rutubeti verememi�imizde aramal�y�z. Nebatlar�n rutubet istekleri bizimkinden pek yüksek. Bununla beraber saks�lar alt�na geni� kaplar içerisinde su koyarak rutubet verebilirsiniz. Yaln�z saks�n�n taban� devaml� olarak suya batmamal�; aksi halde kökleri havas�z b�rakarak bo�ulmalar�na ve çürümelerine sebep olursunuz. Ya��yan mahluklar aras�nda ����a en fazla nebatlar�n muhtaç olduklar�n� kim inkâr edebilir?. Çünkü, ���k olmazsa nebat ya�amas� için lâz�m olan g�das�n� imal edemez; yapraklar renkten mahrum kal�r ve nebat hasta bir görünü�le solup gider. Ev nebatlar�m�z�n ���k istekleri birbirine uymuyor: Etli nebatlar, Kaktüsler, Palmiyeler, Hurmalar ve Limonlar ���k iste�i bak�m�ndan ba�ta geliyorlar. Lâstik a�ac� da hemen ayn� s�rada yer al�yor. Eviniz bol ���kl� olsa dahi bu nebatlara pencere önünde yer veriniz. Orta derecede ���k isteyen nebatlardan ise Deve Taban�, Sarma��k, Begonyalar, Maranta, Peperomya ve Sanseviyera’y� sayabiliriz. Nihayet tropik ormanlar�n en alt örtüsünü te�kil eden E�reltiler; keza Arokarya, Siklamen ve Küpe çiçe�i âdeta süzülmü� bir ���ktan ho�lan�yorlar. Saks�lar� yaz�n do�rudan do�ruya güne�e kar�� koymay�n�z; hassas yaprakl� nebatlar a��r� ziyâdan müteessir olurlar. Y�ld�z: Sizi, sizden çok seviyorum!. Keza cihetin de önemini kaydetmeliyim: Evinizin ce¬nuba bakan pencerelerine Etli Nebatlar; Y�lba�� y�ld�z�, Cam güzeli; Do�u ve Bat� pencerelerine ise Çuha çiçe�i, Küpe çiçe�i, ekseri Begonyalar, Siklamen ve Koleus saks�lar� koyunuz. �imale bakan pencere önlerinde ise E�relti, Sarma��k, Afrika Menek�esi, Begonya Rexve di�er yaprakl� süs I nebatlar� yeti�tiriniz. Fakat nebatlar�n muntazam büyümelerini istiyorsan�z, saks�lar� pencere önünde çevir-meyi de ihmal etmeyiniz. ★ ★ ★ Nebatlar�n ba�l�ca hayat unsurlar�ndan biri de ha-, rarettir. Ana vatanlar� l�att�üstüva olan birçok yapraklar, yaz-k�� ye�illiklerini muhafaza edebiliyorlar. Halbuki mutedil iklimin mahsûlleri olan birçok çiçekler, yumrular ve so�anlar muhakkak bir istirahat devresi geçirmek istiyorlar. Bunlar� k���n da ye�il tutal�m diye gayret etmeyiniz. Ev nebatlar�m�z�n normal hararet ölçüsü diye i5'20°C kabul ediyoruz. �uras�n� söyliyelim ki nebat� müteessir eden �ey, fazla s�cak veya fazla so�uk de�il; âni suhunet tahavvülleridir. K���n havaland�rma mak-sad�yla pencereleri açarken dikkatli olunuz. Keza sak- Acelya: Sevilmekle bahtiyar�n�!..  M�ar�n�z�, kok la veya kaloriferle �s�t�lan evlerde s�cak menba�na yak�n koymaktan sak�n�n�z. K���n fazla s�cak ve kuru hava, so�uk ve karanl�k kadar nebata za¬rarl�d�r. Hava rutubeti vermek için su dolu tepsiler veya �slak yosun bulundurunuz; nisbî rutubeti % 40 tan a�a�� dü�ürmeyiniz. Bir ev nekadar temiz olsa da, zamanla yapraklar� bir toz tabakas� sarar. Teneffüse mâni olan bu hâli gidermek için miisit havalarda saks�lar�n�z� hafif ya�mur alt�na ç�kar�n�z. Büyük yaprakl� salon nebatlar�n�z� �slak bir süngerle siliniz. Bu olmad��� takdirde temiz bir filit tulumbas�yla su püskürtünüz. Nebatlar�n havagaz�, gazya�� veya filit gibi havay� zehirleyen maddelerden müteessir olduklar�n� da hemen ilâve edelim. Saks�lar�n�zda ha�ere veya hastal�k zararlar� görünebilir. Ha�erelere kar�� bir litre suda 7-10 Gr. Lizol'ü eriterek veya bir litrede bir gram nikotin ihtiva edecek �ekilde sabunlu su püskürtünüz. Piyasada haz�r ha�ere öldürücü ilâçlar da mevcuttur; •tarifnamelerine göre kullan�n�z. Hastal�klara kar�� ise kükürtlü veya bak�rl� ilâçlar kullan�l�yor. Fazla malûmat için en yak�n ziraat te�kilât� hizmetinize haz�rd�r. Gök, mâvi mâvi gülümsüyordu Ye�il ye�il dallar aras�ndan. Alt�n sesi birdenbire sordu: “Ne haber eski a�k yaras�ndan?.” “Kapand�” dedim. “Bitti karanl�k, Vuslatla sona erdi o çile!. Bu huzur �elâlesi ayd�nl�k, Yeni bir ça�d�r ba�lar seninle!.” Mevsim bahar devam� bir yaz’d�, Ok�amak devresindeydi rüzgâr.. Yukarda bulutlar bembeyazd� Gelinlik elbisesi bulutlar... Nihayet bahtiyar ba��m�z� Bir yast��a att���m�z günden A�k�n hayata verdi�i hazz� Neden sonra tat���m�z günden... Bir ömür sürüyoruz bihaber Dehrin beyhude da�da�as�ndan Gök, hâlâ mâvi mâvi gülümser Ye�il ye�il dallar aras�ndan.Çiçekçi